Yıl 1925. Şark Islahat Planı’ndan: “Vilayet ve kaza merkezlerinde, hükümet ve belediye dairelerinde ve diğer kuruluşlarda, okullarda, çarşı ve pazarlarda Türkçeden başka dil kullananlar cezalandırılacaktır. Dersim bir an evvel Kürtlüğe karışmaktan kurtarılmalıdır.”
Yıl 1930.
Adalet Bakanı Mahmut Esat Bozkurt der ki:
“Benim fikrim ve kanaatim şudur ki, memleketin kendisi Türk’tür. Öz Türk olmayanların Türk vatanında bir hakkı vardır. O da hizmetçi olmaktır, köle olmaktır.”
Yıl 1925.
Meclis Başkanı Abdülhalik Renda’nın Doğu Raporu’ndan:
“Fırat’ın batısındaki vilayetlerin bir kısmında dağınık vaziyette yerleşmiş olan Kürtleri Türk yapmak... On sene müddetle bölgede sıkıyönetim ilan etmek...”
Yıl 1926.
Mülkiye müfettişi Hamdi Bey Raporu’ndan:
“Dersim gittikçe Kürtleşiyor. Tehlike büyüyor. Dersim, cumhuriyet için bir çıbandır. Bu çıban üzerinde kesin bir ameliyat yaparak acı sonuç ihtimali önlenmelidir.”
Yıl 1930.
Başvekil İsmet Paşa, 31 Ağustos 1930 tarihli Milliyet’e der ki:
“Bu ülkede sadece Türk ulusu ırksal haklar talep etme hakkına sahiptir. Başka hiç kimsenin böyle bir hakkı yoktur.”
Yıl 1931.
Genelkurmay Başkanı Mareşal Fevzi Çakmak’ın raporundan:
“Dersim cahildir. Zorunlu iskan uygulanmalıdır. Yüksek memurlara koloni (sömürge) yönetimlerindeki yetkiler verilmeli. Türklük telkini yapılmalı. Kürt kökenli yerli memurlar tümüyle bölgeden çıkarılmalı. Dersimli okşanmakla kazanılmaz. Silahlı kuvvetlerin müdahalesi, Dersimliye daha çok tesir yapar ve iyileştirmenin esasını oluşturur. Türk toplumu içinde Kürtlük eritilmelidir.”
Yıl 1932.
İçişleri Bakanı Şükrü Kaya raporunda der ki:
“Kuzey Dersim halkı batıya göç ettirilmelidir. Askeri harekât başlamadan önce tüm silahlar toplanmalıdır. Yerli memurlar, (yani Kürtler) casustur. Dersimlilere kendilerinin aslen Türk olduklarını öğretmek lazımdır. Uçakların talim uçuşları Dersim üzerinde yapılmalıdır.”
Yıl 1940.
Bir CHP raporundan:
“Kürtler Türkleştirilmelidir! Kürt meselesi Türkiye’nin en mühim meselesidir. Asimilasyonun ilk şartı dil öğretmektir.”
Yıl 1961.
27 Mayıs Darbesi’nin lideri Orgeneral Cemal Gürsel Diyarbakır’da der ki:
“Bu memlekette Kürt yoktur. Kürdüm diyenin yüzüne tükürürüm.”
Yıl 1986.
Demirel döneminin dışişleri bakanlarından, yıllar yılı valilik, emniyet müdürlüğü yapmış olan İhsan Sabri Çağlayangil, kendisi de Dersimli olan CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun teybine der ki:
“Dersim’de mağaralara iltica etmişlerdi. Ordu, zehirli gaz kullandı, mağaraların kapısının içinden... Bunları fare gibi zehirledi. Yediden yetmişe o Dersim Kürtlerini kestiler.”
Yıl 1986.
Muhsin Batur Paşa, 12 Mart Muhtırası’nın altında imzası olan hava kuvvetleri komutanı, anılarında, genç bir havacı subay olarak Dersim’deki ‘özel görevi’nden söz ederken şöyle der:
“Elazığ’ın biraz uzağında, Harput’un eteklerinde çadırlı ordugâh kurduk. Bir müddet sonra ilk durak Pertek olmak üzere harekete geçtik. Ve iki ayı aşkın süre özel görev yaptık. Okuyucularımdan özür diliyor ve yaşantımın bu bölümünü anlatmaktan kaçınıyorum.”
Yıl 1991.
Demirel, şubat ayında bir akşam Ankara’da, Anadolu Kulübü’ndeki yemekte bana der ki:
“Asker 1980 öncesi benden ‘Dersim Kanunu’ istedi. Vermedim. Dersim’de korkunç şeyler olmuştur. Renkli bir mozaiktir Anadolu... Yirmi küsur dil vardır. ‘Ne mutlu Türküm diyene...’ gelince, bakmayın ‘olana’ dememiş falan, biraz ırkçılık kokar.”
Yıl 2010.
Başbakan Erdoğan, referandum kampanyası sırasında der ki:
“Dersim’de 50 bin kişi katledildi 1938’de...”
* * *
Bazı CHP milletvekilleri Dersim’le ilgili bu gerçeklere kızıyor. Bu gerçekler CHP’nin kendi tarihinden geliyor.
Bu tarihi gerçekleri dile getirdiği ve CHP olarak bunlarla yüzleşilmesi gerektiğini savunduğu için CHP Tunceli milletvekili Hüseyin Aygün’ü neredeyse ipe çekecekler.
Yazık.
Dersim gerçeklerine yüzünü kapatacaksın, Suriye’de halka zulmeden Beşar Esad rejiminin yanında gözükeceksin, Ergenekon’un avukatlığına devam edeceksin, sonra da sosyal demokrasiden, değişimden söz edeceksin.
Kim inanır?..
_______________________________________________________________________________________________
Sal 1925. Di projeya reforman li şerqê de:
`` Li bajara û qezeyan di ofisên hukumet û şeredariyan de û dezgehên din yên hukumî de, dibistana, li bazara li her derî tê îlankirin ku; Yên ji bilî Tirkî zimanek din kiset bikin dê bêne cezakirin. Divê rojek zûtir pê ku Dersim tevlî kurditiyê bibe bête azadkirin``
Sal 1930. Wezîrê Dadê Mahmut Esat Bozkurt dibêje:
`` Baweriya min û fikra min ewe ku,ev welat bi xwe Tirk e. Heçî ne Tirkên esîl bin mafêk yê wan heye. Ew jî bibin xulam û bibin kole.``
Sal 1925. Serokê parlementoyê Abdulhalik Renda di rapora xwe ya şerqê de dibêje:
``Li hinek wilayetên rojavayê Firatê kurd bi awayekî belave cih bûne, divê em wan bikin Tirk… Ji bo vê divê em 10 salan hukmê avarte(Urfî) ragihînin…``
Sal 1926.Ji rapora Mufetişê Mulkiyê Hamdi beg:
`` Çikas diçe Dersim dibe Kurd.Tehluke jî mezin dibe. Dersim ji bo cumhuriyetê pirzikik e. Divê li ser vê pirzikê ameliyatek bête kirin , da ku ew ihtimala encama tehl ji holê bête rakirin.``
Sal 1930.Serokwezîr Îsmet Înonu, 31-ê Tebaxê sala 1930-ê ji Miliyetêre dibeje:
`` Li vî welatî tenê Tirk dikarin doza mafên nijadî bikin. Wek din, ne mafê kesekiye doza tiştekî bike``
Sal 1931.Ji Rapora Serokfermandarê Tirkiye Fevzî Çakmak:
`` Dersim cahil e. Divê iskana icbarî bête karanîn. Divê desthilatdariya welatên dagirker bidin kardestên dewletê. Divê Tirkitiyê bidin qebûlkirin. Divê memurên kurd ji herêmê bêne dûrxistin. Şoreş bi nermî sernakeve. Midexeleya hêzên çekdar dê bandora xwe baştir bike û wê bibe bingehê pêkanînek baştir.Divê kurditî di nav civata Tirk de bête helandin.``
Sal 1932. Ji rapora wezîrê navxwe Şukru Kaya :
`` Divê em xelkê Dersima Bakur koçberê rojhilatê bikin. Ji berî operasyona leşkerî destpêbike divê hemî çekên di destê xelkê de bêne kom kirin. Memurên ji herêmê(yanî Kurd) hemû sîxurin. Divê em fêrî Dersimiyan bikin ku eslê wan Tirk e. Divê manawrayên perwerda balafiran li ser asmanê Dersimê bêne kirin.``
Sal 1940. Ji rapora CHP-ê:
`` Divê em Kurda bikin Tirk. Pirsa kurd pirsgirêka Tirkiye ya herî girîng e. Mercê asimîlasyonê yê herî girîng hînkirina zimanê Tirkiye.``
Sal 1961. Serokê înqilaba 27-ê Gulanê orgeneral Cemal Gursel dibêje:
`` Li Vî welatî Kurd tunene.Heçî bêje ez kurdim ezê tifê rûyê wan bikim``
Sal 1986. Ji wezîrê dervê yê dema Suleyman Demirel, kesayetek bi salan walitî, berpirsiyarê giştî yê asyîşa Tirkiye kirî, Îhsan Sabrî Çaglayangil serokê CHP-ê ji Kemal Kiliçdaroglu re dibêje:
`` Li Dersimê xelk revîbûn ketibûn di nav şkeftan de.Leşker gazên bi jehir karanîn. Ew wek mişkan jehr dan, ji 7 salî heta 70 salî li Dersimê Kurd hemî şerjê kirin.``
Sal 1986.Muhsin Batur Paşa, fermandarê hêzên asmanî yê ku muxtiraya 12-ê adarê îmze kirî, dema bûyerên Dersimê efsereke genc e di hêzên asmanî de. Dema behsa erka xwe ya taybet ya Dersimê dike , dibêje:
``Me çadirên xwe biçekî ji dûrî Elazîzê, li quntara çiyayê Xarbutê danîn. Me cara yekê êrîş bir ser Pertekê. Me ji du mehan zêdetir karek taybet kir. Ez doza lêburînê ji xwendevana dixwazim behsa vê beşa jiyana xwe nakim..``
Sal 1991. Şêvekî li Enqere li kluba Anadoluyê, li ser şîvê de Demirel ji minre got:
`` Leşkera ji berî sala 1980-ê `` Qanuna Dersimê`` ji min xwestin. Min neda. Li Dersimê tiştên gelek xirab çêbûn. Anadolu mozaikek bi rengine… Gotina `` Ez çi bextiyarim ku Tirkim`` lê nenêre biçekî bêhna nijadperestiyê jê tê..``
Sal 2010. Serokwezîr Erdogan dibeje:
`` Sala 1938-ê,li Dersimê 50 hezar kes hatine qetil kirin``
Hinek parlementerên CHP-ê ji van rastiyan aciz dibin. Ev rastî ji dîroka CHP-ê bi xwe tên.
Parlementerê Dersimê Huseyin Aygun ji bo di derbarê Dersimê de dîtinên xwe gotin di nav CHP-ê de, dixwazin wî darve bikin.
Heyf..
Tu behsa Dersimê nakî, Li Suri hevalbendiya rejima Bişar Esad bikî. Tu parêzgeriya Ergenekonê bikî,piştre jî behsa `` sosyal demokrasiye`` behsa guhertina bikî.
Kî ji we bawer dike?
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder